Wat onder de grond gebeurt: schimmels, voeding en bokashi

Zo werken schimmels samen met planten en bokashi

Onder onze voeten gebeurt iets bijzonders. Schimmels vormen daar immense netwerken waarmee ze gewassen helpen groeien, voedingsstoffen uitwisselen en koolstof opslaan. Mycorrhizaschimmels, de belangrijkste spelers in dit verhaal, bestaan al 450 miljoen jaar en zijn onmisbaar voor een gezonde bodem en een gezond klimaat.

Nieuw onderzoek van natuurkundig onderzoeksinstituut Amolf en de VU Amsterdam, gepubliceerd in Nature, laat zien hoe slim deze schimmels te werk gaan. De onderzoekers ontdekten dat schimmels drie strategieën gebruiken om voedingsstoffen zo efficiënt mogelijk te verzamelen en uit te wisselen. Hiervoor bouwden ze een speciale robot die de groei van schimmelnetwerken in ruimte en tijd in beeld bracht — iets wat tot nu toe nauwelijks mogelijk was.

Schimmels zijn essentieel voor bodemgezondheid

Tot wel 70 procent van de koolstof in de bodem ligt opgeslagen in de ragfijne draden van mycorrhizaschimmels. Ze vormen daarmee een belangrijke buffer voor CO₂ en spelen een sleutelrol in de wereldwijde koolstofcyclus. Schimmels groeien op koolstof die gewassen via hun wortels afgeven, en leveren in ruil daarvoor stikstof en fosfaat terug aan de planten. Deze symbiotische samenwerking is cruciaal voor gewasgroei en bodemgezondheid.

Slimme zoektochten naar voeding

Een van de verrassende inzichten uit het onderzoek is dat schimmels niet willekeurig groeien. In plaats van simpelweg alle kanten op te schieten, sturen ze verkennende schimmeldraden uit die actief op zoek gaan naar hotspots van voeding. Deze verkenners kiezen niet voor snelle, kleine winst, maar richten zich op plekken waar op lange termijn veel voeding te halen is. Wanneer ze zo’n plek vinden, volgt een netwerk van dikkere schimmeldraden die zorgen voor het transport van belangrijke mineralen zoals fosfaat.

Ook blijkt dat schimmeldraden onderling samenwerken. Als twee draden elkaar ontmoeten, ontstaat er een kruispunt zodat ze samen efficiënt voedingsstoffen kunnen verdelen, in plaats van dat ze langs elkaar heen groeien.

Wat betekent dit voor bokashi op agrarische grond?

Voor agrariërs die bokashi toepassen, is dit goed nieuws. Door bokashi in de bodem te brengen, creëer je lokale hotspots van voedingsstoffen. Schimmels gaan actief op zoek naar deze plekken en verbinden ze met het bestaande bodemleven. Hierdoor wordt de bokashi snel benut, verbeteren de structuur en het humusgehalte van de bodem en worden voedingsstoffen beter vastgelegd.

Bovendien helpt het schimmelnetwerk om de CO₂ uit de bokashi langdurig in de bodem vast te houden. Een effectieve manier dus om bodemvruchtbaarheid te verhogen én een bijdrage te leveren aan klimaatvriendelijke landbouw.

Wie steeds op dezelfde plekken bokashi verwerkt, kan rekenen op een sterke lokale verbetering van de bodemstructuur. Toch is het slim om de plekken waar je bokashi inbrengt regelmatig af te wisselen, zodat je het bodemleven en de schimmelnetwerken over een groter deel van het land actief stimuleert.

Meer weten? Lees het volledige onderzoek: Wetenschappers brengen handelsnetwerken tussen planten en schimmels in kaart.