De bodem. We lopen er dagelijks overheen, bouwen erop, telen ons voedsel erin — en toch weten we er vaak maar weinig van. Terwijl het letterlijk de basis vormt van al het leven op aarde. Bij Protanso vinden we het tijd om daar verandering in te brengen. Want bodem is geen dode aarde. Het is een levend, ademend ecosysteem. En het verdient onze aandacht en bescherming.
Een wereld op microschaal
In één gram gezonde bodem kunnen wel 50.000 soorten micro-organismen zitten. In een theelepel aarde leven meer microben dan er mensen op aarde zijn. En ondanks deze enorme biodiversiteit, weten we nog maar weinig van wat er zich onder het oppervlak afspeelt. De bodem is een van de minst onderzochte, maar meest waardevolle leefgebieden op onze planeet.
Veel van deze micro-organismen produceren antibiotische stoffen om zich te verdedigen tegen andere soorten. Die natuurlijke stoffen vormen de basis voor veel van onze moderne medicijnen. We maken dus letterlijk medicijnen uit de bodem. Wat daar nog allemaal verborgen ligt aan nieuwe toepassingen en inzichten? Dat weten we nog niet. Maar de potentie is enorm.
Bodemdieren: de ingenieurs van de natuur
Neem de regenworm, een van de belangrijkste dieren in de bodem. Charles Darwin schreef ooit:
“Er zijn waarschijnlijk geen andere dieren die zo’n belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de wereld.”
Regenwormen graven gangen, beluchten de aarde, en zorgen ervoor dat wortels kunnen groeien. Zonder wormen geen vruchtbare bodem. Zonder vruchtbare bodem geen landbouw. Zonder landbouw geen voedsel.
En onder de grond bevinden zich ook uitgestrekte netwerken van schimmeldraden — het mycelium. Deze draden vormen een levend internet tussen planten. Schimmels zijn meesters in het vrijmaken van voedingsstoffen uit de bodem, die ze ruilen met planten in ruil voor koolstof. Een samenwerking waar de hele natuur van profiteert.
Kwetsbaar en onmisbaar
Goede bodem is niet vanzelfsprekend. Het duurt in de natuur meer dan 100 jaar om slechts 5 millimeter gezonde bodem op te bouwen. Maar het vernietigen ervan — door intensieve landbouw, verstedelijking of vervuiling — kan in een oogwenk gebeuren. In Nederland gaat het hard:
We verliezen vruchtbare bodem veel sneller dan die zich kan herstellen.
Veel landbouwgrond is uitgeput, bevat te weinig organisch materiaal en verliest koolstof.
En data over bodemkwaliteit? Die is er nauwelijks.
Dat is zorgwekkend. Want bodem is niet alleen de basis van onze voedselproductie, maar speelt ook een grote rol in het vasthouden van water, filteren van vervuiling, reguleren van het klimaat en opslag van koolstof. De Nederlandse bodem slaat drie keer zoveel koolstof op als alle bomen en planten boven de grond samen.
🛒 Wil je jouw bodem gezonder maken? Bekijk dan Microferm, Kleimineralen en Zeeschelpenkalk voor het lokaal verwerken van organisch materiaal met de bokashi techniek.
Wat doet Protanso?
Wij weten dat een gezonde bodem de sleutel is tot een gezonde toekomst. Daarom werken we aan praktische oplossingen om bodem te herstellen en te beschermen. We ondersteunen agrariërs en terreinbeheerders met advies en hulp bij de bokashi-techniek. Zo maken we van organisch restmateriaal weer voeding voor de bodem. Want afval bestaat niet — het is grondstof.
Sluit je aan bij de beweging
De bodem heeft dringend meer kampioenen nodig. Mensen die haar niet langer behandelen als ‘vuil’, maar als het levende goud dat ze is. Of je nu boer bent, beleidsmaker, terreinbeheerder, burger of ondernemer: we hebben allemaal belang bij een gezonde bodem.
Bij Protanso en zetten we ons elke dag in voor die missie. Doe je mee?
Lees ook over Provinos, ons schapenadviesbedrijf
Een of twee keer per jaar een bokashi update? Schrijf je hier in voor het Bokashi Bulletin!
Wil jij samen sparren met Philippe?
Of je nou op zoek bent naar antwoorden op je vragen of wil je gewoon even sparren over wat ideeën, Philippe nodigt je uit om contact op te nemen via onderstaande gegevens. Samen aan de slag voor een gezonde bodem.
Neem contact op met Philippe